Είναι διαφορετικό να είσαι ΑΕΚ. Είναι διαφορετικό να είσαι ΔΕΚΟ. Να παλεύεις με τα χέρια των άλλων, με τα λεφτά των άλλων, με τις πλάτες των άλλων και όταν δε γίνονται όλα όπως τα θες, να χλαις και να μοιρολογείς ρίχνοντας κατάρες απάνου στο ανάλγητο Κράτος. Το Κράτος, στο οποίο ανήκεις από γεννησιμιού σου. 

Ύστερα από τη μπαραπάνω σύνοψη της Ιδέας που λέγεται Κούλα, ας ρίξουμε μια ματιά στην κατάσταση γύρω από το γήπεδο στα Φιλαδέλφεια. Για το ιδιοκτησιακό μιλήσαμε εδώ, καλοφάγωτο κύριοι αυνανιστές. Πάμε τώρα να δούμε τι περίπου παίχτηκε από πολεοδομικής πλευράς στο θέμα της ανέγερσης του νέου γηπέδου της Κούλας. Επειδής δεν τα πολυπαρακολουθώ, δεν ξέρω να σας πω σε ποιο στάδιο είμαστε τώρα που τα γράφω αυτά, αν δηλαδή έχουν ολοκληρωθεί οι μακέτες, όπως για το γήπεδο της ζέλας στο Βοτανικό ή αν δεν έχει προχωρήσει ακόμα τόσο πολύ το έργο. Κι επειδής εμείς φοράμε πάντα τη τζίμπλα στο μάτι, θα κοιτάξουμε την υπόθεση μέσα από το πρίζμα δύο αποφάσεων του ΣτΕ, της υπ’ αριθμόν 1567/2005 του Ε΄ Τμήματος και της υπ’ αριθμόν 1847/2008. Βέβαια, η τελευταία αυτή απόφαση αυτή έχει βγει από την Ολομέλεια του ΣτΕ, επομένως δεν έχει το κύρος ενός aek365 ή μιας «Ώρα των Σπορ», αλλά τι να κάνουμε, αυτήν έχουμε, μ’ αυτήν θα πορευτούμε. Οι αποφάσεις είναι πολυσέλιδες και αφορούν στη μπροσφυγή του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας κατά της Κοινής Υπουργικής Απόφασης που ενέκρινε τους περιβαλλοντολογικούς όρους για το έργο (και γαμώ τις ονομασίες θα πω εγώ) «Ανέγερση νέου σταδίου και πολυλειτουργικού κέντρου ΑΕΚ», η οποία εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση του Ν.3044/2002. Τι μας λέει σ’ αυτές τις αποφάσεις το πουλημένο στον Κόκκαλη ΣτΕ;

1567/2005

Ας πάμε καταρχάς να δούμε την πρώτη απόφαση, αυτήν του Ε΄ Τμήματος, αυτού δηλαδή που εξετάζει θέματα περιβάλλοντος. Θα δούμε το ιστορικό της υπόθεσης μέσα από την ίδια την απόφαση, αλλά είπαμε, κρατάμε κάποιες επιφυλάξεις, καθώς εισηγητής σ’ αυτήν την υπόθεση ήταν ο τότε Σύμβουλος, Παναγιώτης Πικραμμένος, ο οποίος σίγουρα δεν είχε την πληροφόρηση που έχει ένας Βασίλης Σαμπράκος ή παλιότερα ένας Φίλιππας Συρίγος. Έχει ενδιαφέρον η απόφαση από πολλές πλευρές. Δε θα σας ζαλίσω εδώ με νομικούρες που καταλαβαίνουν μόνον οι γραμματιζούμενοι του ΣτΕ, θα μιλήσουμε εδώ για το ζουμί.

 Με το άρθρο 19 του Ν. 3044/2002 εγκρίθηκε η τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου της περιοχής που βρίσκεται το γήπεδο, προκειμένου να επιτραπεί η ανέγερση γηπέδου στο χώρο που ήταν παλιά το γήπεδο της Κούλας. Τώρα, δεν ξέρω αν έγινε επίτηδες, επειδής δηλαδής κάποιος γραμματέας  του ΥΠΕΧΩΔΕ είχε χιούμορ ή από καπρίτσιο της μοίρας, αλλά ο νόμος αυτός τιτλοφορείται «Μεταφορά συντελεστή δόμησης και ρυθμίσεις άλλων θεμάτων αρμοδιότητας ΥΠΕΧΩΔΕ» και στο μεγαλύτερο μέρος του ρυθμίζει το θέμα της μεταφοράς συντελεστή δόμησης. Για τη μεταφορά συντελεστή δόμησης κρατήστε αυτό: ότι σχετικοί νόμοι βγαίνουν συνεχώς από το 1979 και έχουν κηρυχθεί όλοι αντισυνταγματικοί από το ΣτΕ. Τι έκανε το Δημόσιο κάθε φορά που το ΣτΕ ακύρωνε μια πράξη της διοίκησης (συνήθως άδεια οικοδομής) λόγω αντισυνταγματικότητας του νόμου βάσει του οποίου είχε εκδοθεί η πράξη αυτή; Αντί να συμμορφωθεί με το ΣτΕ, ξαναψήφιζε τον ίδιο νόμο, καμιά φορά ακόμη πιο επιβαρυντικό για το περιβάλλον, του έδινε φυσικά άλλον αριθμό και εξέδιδε άδειες οικοδομής με τον καινούριο νόμο που δεν είχε ακόμα κηρυχθεί αντισυνταγματικός. Μετά ξανά προσφυγές κοκ. Κάπως έτσι χοντρικά γίνονται οι νόμοι για τις τακτοποιήσεις αυθαιρέτων, από τον 3843/2010 έως τον 4178/2013 και στοίχημα ότι κι αυτός ο τελευταίος θα κριθεί αντισυνταγματικός και θα έχουμε νέο νόμο, εκεί στα μισά του 2015. Όλα αυτά τα γράφω για να δείτε πώς ενεργεί το δημόσιο όταν έχει λογιστικό συμφέρον. Κρατήστε τα καλά, γιατί ακριβώς το ίδιο πράγμα πάει να συμβεί και τώρα με το νέο ΡΣΑ που αντίκειται ευθέως σε όσες αρχές παραβιάζονταν (κατά το ΣτΕ) με τον 3044/2002.

Συνεχίζουμε με την Κούλα τώρα και το γήπεδό της. Προσφεύγει το λοιπόν ο Δήμος στο ΣτΕ κατά της υπ΄ αριθμ. 132863/25.6.2003 ΚΥΑ των Υπουργών ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., Πολιτισμού και Γεωργίας που ενέκρινε τους περιβαλλοντολογικούς όρους του έργου λόγω αντίθεσης τους στα άρθρα του Συντάγματος που αφορούν στο περιβάλλον (θυμίζουμε ότι η Πολεοδόμηση και το περιβάλλον είναι έννοιες συγγενείς), εκδικάζεται η υπόθεση από το Ε΄ Τμήμα, εισηγείται ο εισηγητής να ακυρωθούν οι προζβαλλόμενες πράξεις και ξαφνικά ζορίζονται όλοι οι εμπλεκόμενοι: και η Κούλα και οι υπουργοί και όλο τους το σόι. Φωνάζουν τους επιστημόνους, ξύνουν την κούτρα τους, ψάχνουν από δω, ψάχνουν από κει, ξάφνου φωνάζει ένας «ρε μάγκες, να κάνουμε αυτά που κάνουμε με το συντελεστή δόμησης: να φκιάσουμε νέο νόμο, να καταργήσουμε ρητά τη μπροζβαλλόμενη ΚΥΑ, να μείνει η δίκη χωρίς αντικείμενο!» «μπράβο ρε μάγκα και άσε τα στοιχεία σου στο γκισέ, μπορεί και να σε ξαναχρειαστούμε» του είπαν από τη Διοίκηση και ενώ η υπόθεση ήταν υπό διάσκεψη στο ΣτΕ (είχε τελειώσει δηλαδή η ακρόαση και είχαν αποτραβηχτεί για ν’ αποφασίσουν οι δικαστάδες- καμιά φορά τους παίρνει και 2 χρόνια να βγάλουν απόφαση), τσουπ, 3 μέρες μετά την αρνητική εισήγηση του εισηγητή (που έγινε στις 9/12/2003), να σου νέα τροπολογία που κατατίθεται στη Βουλή, η οποία και οδηγεί στο άρθρο 11 του Ν. 3207/24-12-2003 και η οποία τροποποιεί το άρθρο 19 Ν.3044/2002, αλλά επιπλέον καταργεί ρητά την ΚΥΑ εναντίον της οποίας προσέφυγε ο Δήμος. Εδώ θα κάνουμε μια στάση για να καταλάβουμε το μέγεθος του έργου: επρόκειτο για την κατασκευή ενός γηπέδου ποδοσφαίρου χωρητικότητας 32.000 θέσεων, ενός κλειστού γηπέδου μπάσκετ χωρητικότητας 7.000 θέσεων, δύο κλειστών γηπέδων πετόσφαιρας (βόλεϋ), υπόγειων χώρων σταθμεύσεως τουλάχιστον 1.800 αυτοκινήτων, καθώς και χώρων εμπορικών χρήσεων (22.000 τ.μ.). Και όλα αυτά θα γίνονταν εκεί που ήταν παλιά το κοτέτσι, ε; Χώρια που με το νέο νόμο δε χρειάζονταν ούτε καν οικοδομικές άδειες (παραμερίζοντας έτσι τη Διοίκηση), οι οποίες δίνονταν απευθείας από το νόμο.

Αυτά όλα τα λέει το ίδιο το ΣτΕ. Λέει δηλαδή ότι η κυβέρνηση για να προστατέψει την Κούλα προσπάθησε με τερτίπια να στερήσει από τους πολίτες (τους προσφεύγοντες-Δήμο) τη δικαστική προστασία. Λέει δηλαδής χοντρικά το ασήμαντο αυτό δικαστήριο ότι αμανείναι έτσι, κάθε φορά που κάποιος θα στρέφεται ενάντια στο Δημόσιο, θα πάνε οι τύποι, θα αλλάζουν τους νόμους και θα λένε «δεν έχει αντικείμενο η δίκη, ο νόμος καταργήθηκε, τώρα έχουμε νέο νόμο». Για το λόγο αυτό, συνέχισε την εκδίκαση της υπόθεσης αγνοώντας τη μεταβολή που επέφερε ο νέος νόμος, την κατάργηση δηλαδή της προζβαλλόμενης ΚΥΑ. 

Έτσι που διαμορφώθηκε το άρθρο 19 με το νέο νόμο, προέβλεπε: α) την επέκταση του χώρου της εγκαταστάσεως της Α.Ε.Κ. σε τμήμα 3.200 περίπου τετραγωνικών μέτρων του παρακειμένου άλσους της Νέας Φιλαδέλφειας, β) ειδικούς όρους και περιορισμούς δομήσεως επί της συνολικής εκτάσεως καθώς και συντελεστή δομήσεως 2 (έναντι του ισχύοντος 1,4 για τον παρακείμενο προστατευόμενο παραδοσιακό προσφυγικό οικισμό), καθώς και τις χρήσεις του κτιρίου. Και συνεχίζει το ΣτΕ λέγοντας (εδώ αρχίζουν αυτές οι αμπελοφιλοσοφίες των νομικών) ότι για λόγους που ανάγονται στο Διαφωτιζμό και τον Μοντεσκέ, δεν μπορείς με νόμο να υποκαταστήσεις τη Διοίκηση (δηλαδή δεν μπορεί να επέμβει ο νομοθέτης στην εχτελεστική εξουσία, καθορίζοντας όρους δόμησης για κάποιο πρόσωπο ατομικά, εδώ για την Κούλα), εχτός αν συντρέχουν εξαιρετικοί λόγοι επείγουσας ή έκτακτης ανάγκης. Τέτοιοι λόγοι δε μπροκύπτουν, λέει, από την αιτιολογική έκθεση του Νόμου, άρα προκύπτει κι εδώ θέμα αντισυνταγματικότητας. 

Αλλά και στην ουσία, με βάση το άρθρο 24 του Συντάγματος, για να είναι συνταγματικά επιτρεπτό ένα τόσο μεγάλο έργο, πρέπει να στηρίζεται από εκτίμηση ειδικής για την προτεινομένη ρύθμιση επιστημονικής μελέτης επιτάσσοντας στο νομοθέτη οι τεχνικές κρίσεις και αξιολογήσεις να γίνονται κατά τους κανόνες της (χωροταξικής και πολεοδομικής) επιστήμης. Τέτοιες μελέτες υπήρχαν μεν, ήταν ελλιπείς δε, άρα πάλι το μπούλο. Επιπλέον, ακόμα κι όταν η πολεοδόμηση επιτρεπτά γίνεται με Νόμο, υπάρχει υποχρέωση του Νομοθέτη να ενημερώνει τη Διοίκηση για τις Περιβαλλοντικές συνέπειες του έργου, έτσι ώστε να μπορεί κι αυτή να προτείνει λύσεις και να επιβάλλει υποχρεώσεις, καθώς και να ενημερώσει τους αρμόδιους φορείς και τους πολίτες. Ούτε κάτι τέτοιο υπάρχει, οπότε πάλι το μπούλο. Τα μαζεύουμε:

Η νομοθετική ρύθμιση του γηπέδου της ΑΕΚ με το Ν.3044/2002, όπως αυτός τροποποιήθηκε από το Ν. 3207/2003 είναι αντισυνταγματική για τους εξής λόγους:

1) Δεν μπορείς με νόμο να ρυθμίσεις ατομικούς όρους δόμησης χωρίς αυτό να επιβάλλεται από λόγους έκτακτους και εξαιρετικούς

2) Δεν μπορείς με νόμο να επέμβεις στο δικαίωμα δικαστικής προστασίας του πολίτη, καταργώντας το αντικείμενο της δίκης

3) Ένα τόσο μεγάλο έργο για να είναι συνταγματικά επιτρεπτό, πρέπει να συνοδεύεται από μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων που να δείχνουν το μέγεθος της επέμβασης συνολικά στην περιοχή και να αναζητείται από τη Διοίκηση ο βέλτιστος τρόπος εφαρμογής του έργου

4) Η χωροθέτηση ενός τέτοιου έργου πρέπει να έχει προεγκριθεί από τη Νομαρχία βάσει της περιβαλλοντικής μελέτης.

Μ’ άλλα λόγια η προζβαλλόμενη ΚΥΑ έζεχνε από αντισυνταγματικότητα κατά το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ.

 

1847/2008

Επειδής κάποια από τα ανωτέρω θέματα ήταν ιδιαίτερης σπουδαιότητας, η υπόθεση παραπέμφθηκε να δικαστεί από την Ολομέλεια του ΣτΕ. Το δικαστήριο αυτό δίκασε ως συμπροζβαλλόμενη και την ΚΥΑ που εκδόθηκε ύστερα από τη συζήτηση στο Ε΄ Τμήμα. Για να το κάνουμε πενηνταράκια εδώ η Διοίκηση πάνω κάτω είπε το εξής (Θωμάς Μάντζιος φάση): πήγαμε εμείς και βγάλαμε άλλη Υπουργική απόφαση και τους είπαμε ότι καταργήθηκε η δίκη και μετά μας είπαν αυτοί ότι όχι ότι έτσι θα στερούσαμε από τον πολίτη τη δικαστική προστασία και μετά είπαν αυτοί είπαμ’ εμείς ότι στην Ολομέλεια δεν έπρεπε να κριθεί και η νέα ΚΥΑ και μετά είπαν’ αυτοί ότι εμείς ότι η νέα ΚΥΑ είχε βγει πριν τη συζήτηση, άρα θα συνεκδικαστεί. Αυτό ακριβώς. Είπε δηλαδής το ΣτΕ ότι εδώ κύριοι δεν παίζουμε, όσο θα κάνετε μπινιές, τόσο θα σας γαμάμε.

Κατά τα λοιπά επανέλαβε το σκεπτικό της απόφασης του Ε΄ Τμήματος. Σημειώνουμε μόνο ότι υπήρξε ισχυρή μειοψηφία ως προς το θέμα του εξαιρετικού και κατεπείγοντος της υπόθεσης, είπαν δηλαδής κάποιοι ότι δε χρειαζόταν να προκύπτει αυτό από την αιτιολογική έκθεση του νόμου, καθώς το έργο γινόταν ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων που ήταν γεγονός σημαντικό για τη χώρα. 

Ακύρωσε το λοιπόν και τις δύο ΚΥΑ η Ολομέλεια το 2008 και η Κούλα έμεινε με το μουνί στο χέρι. 

Εδώ τελειώνει το πρώτο κομμάτι της ανάρτησης, αυτό που αφορά στο ιστορικό της υπόθεσης. Στη συνέχεια θα δούμε με ποιον τρόπο επιχειρεί η Κυβέρνηση Σαμαρά να λύσει (πάλι νομοθετικά) το ίδιο ζήτημα μέσα από το νέο ρυθμιστικό σχέδιο Αθήνας- Αττικής, όπου διαφαίνεται μια εμμονή στο να παραγνωρίζουν τις αποφάσεις των δικαστηρίων ψηφίζοντας νόμους με περιεχόμενο που έχει κριθεί στο παρελθόν αντισυνταγματικό από τα ανώτατα δικαστήρια. Θα δείτε με ποιον τρόπο Κυβέρνηση του κώλου και αντιπολίτευση του πούτσου τακιμιάζουν με την Κούλα για να είναι όλοι ικανοποιημένοι: η Κούλα να φκιάσει γήπεδο πάλι με Νόμο του Κράτους και η αντιπολίτευση να σώζει τα προσχήματα προστατεύοντας δήθεν τους κατοίκους της περιοχής. 

Να σημειώσουμε ότι εδανά δεν παίρνουμε θέση σχετικά με την κρίση του ΣτΕ, αν σωστά τα είπε ή όχι. Απλά καταγράφουμε τα γεγονότα. Εμείς θα πούμε τη γνώμη μας αφού πρώτα έχουμε εκθέσει όλο το περιρρέον νομοθετικό πλαίσιο, όπως αυτό έχει νομολογηθεί από τα Ανώτατα Δικαστήρια μέχρι στιγμής.